Մարտկոցների հնացմանը զուգահեռ նրանց սպասարկման պահանջները փոխվում են: Սա իրենից ենթադրում է լիցքավորման ավելի երկար ժամանակ և/կամ ավելի արագ ավարտ (ավելի մեծ հոսանքի ուժ լիցքավորման վերջում): Հնացած մարտկոցներում սովորաբար պետք է ավելի հաճախ ավելացնել էլեկտրոլիտ: Դրանց ունակությունն ընկնում է, ինքնալիցքաթափումը՝ ավելանում:

Մարտկոցը էլեկտրական կուտակիչ սարք է: Մարտկոցները էլեկտրականություն չեն արտադրում, նրանք պահեստավորում են այն, ինչպես ջրի տարաներն են պահեստավորում ջուրը հետագա օգտագործման համար: Քիմիական նյութերի փոփոխման հետևանքով էլեկտրաէներգիան կա՛մ պահեստավորվում է, կա՛մ արձակվում: Վերալիցքավորվող մարտկոցների դեպքում այս պրոցեսը կարող է կրկնվել բազմիցս: Մարտկոցները չունեն 100% արդյունավետություն, լիցքավորման և լիցքաթափման ժամանակ էներգիայի մի մասը կորսվում է ջորմության և քիմիական ռեակցիաների հետևանքով: Եթե մարտկոցից օգտագործում եք 1000Վտ, ապա ամբողջությամբ վերալիցքավորելու համար պետք կգա 1050Վտ, 1250Վտ կամ ավելին:
Կորստի մի մասը կամ մեծ մասը տեղի է ունենում ներքին դիմադրության պատճառով: Այս էներգիան փոխակերպվում է ջերմության․ սա է պատճառը, որ մարտկոցները տաքանում են լիցքավորվելիս: Ինքան փոքր լինի ներքին դիմադրությունը, այնքան լավ: 
Դանդաղ լիցքավորումն ու լիցքաթափումը ավելի արդյունավետ են: Եթե մարտկոցը նախատեսված է 180Աժ 6 ժամվա համար, այն կարող է հաշվարկվել 220 Աժ 20 ժամվա համար և 260Աժ 48 ժամվա համար: Այս կորստի մեծ մասը տեղի է ունենում բարձր ներքին դիմադրության ժամանակ բարձր հոսանքի ուժի պատճառով․ ներքին դիմադրությունը հաստատուն չէ, այսինքն այնպես չէ, որ ինչքան ուժեղ ազդեք, այնքան մեծ կլինի հակազդեցությունը:
Կապարաթթվային մարտկոցների տիպիկ ՕԳԳ-ն կազմում է 85-95%, հիմնային և նիկել-կադմիումային մարտկոցներում՝ մոտ 65%. Նպաստավոր պայմաններում իսկական խոր լիցքաթափման AGM մարտկոցները կարող են հասնել մինչև 98% ՕԳԳ-ի, սակայն այդպիսի պահմաններ հազվադեպ են հանդիպում: Այնպես որ մարտկոցի և նրա տարայի չափերը հաշվելիս պետք է նկատի ունենալ, որ, որպես կանոն, ընդհանուր հզորության մոտ 10-20%-ը կորսվելու է:
Գործնականում բոլոր մարտկոցները, որոնք օգտագործվում են ֆոտովոլտային համակարգերում, բացի ամենափոքր կուտակիչ համակարգերից, կապարաթթվային տիպի են: Նույնիսկ ավելի քան մեկ դար անց սրանք մինչ այժմ առաջարկում են լավագույն գին-հզորություն հարաբերությունը: Որոշ համակարգեր օգտագործում են նիկել-կադմիումային մարտկոցներ, որոնք մենք խորհուրդ չենք տալիս գործածել: Դրանք թանկ արժեն, նաև կադմիումի վտանգավոր հատկությունների պատճառով շատ թանկ է նրանց ոչնչացումը:

Մարտկոցները բաժանվում են երկու տիպի՝ ըստ օգտագործման (ինչի համար են նրանք նախատեսված) և ըստ պատրաստման (ինչից են պատրաստված): Հիմնական ոլորտներն են մեքենաշինությունը, նավաշինությունը և խոր լիցքաթափումը: Խոր լիցքաթափման մեջ մտնում են արևային էներգիան, էներգիայի պահեստային աղբյուրները, քարշային մարտկոցները, ինչպես նաև կենցաղային մարտկոցները: Պատրաստման հիմնական տեսակներն են՝ թաց, Գելային և հերմետիկ AGM (Absorbed Glass Mat). AGM մարտկոցները երբեմն անվանում են նաև «քաղցած» կամ «չոր» էլեկտրոլիտ, որովհետև ապակեթելի շերտը միայն 98%-ով է հագեցած ծծմբական թթվով, և այնտեղ չկա ավելորդ հեղուկ:
«Թաց» մարտկոցները կարող են լինել ստանդարտ՝ բացովի կափարիիչներով, կամ այսպես կոչված «չսպասարկվող» (սա նշանակում է, որ այս մարտկոցները ստեղծված են երաշխիքային ժամկետից մեկ շաբաթ անց շարքից դուրս գալու համար). Բոլոր AGM և գելային մարտկոցները հերմետիկ են, կարգավորվող փականով, ինչը նշանակում է, որ փոքր փականը ապահովում է թույլ դրական ճնշում: Գրեթե բոլոր հերմետիկ մարտկոցները կարգավորվող փականով են (սովորաբար կոչվում են VRLA - Valve Regulated Lead-Acid)։ Կարգավորվող փականների մեծ մասը որոշակի ճնշման տակ է՝ 0,07 – 0,28 կգ/սմ2:

Խոր լիցքաթափման մարտկոցի կյանքի տևողությունը խիստ կախված է օգտագործման ձևից, սպասարկումից, լիցքավորումից, ջերմաստիճանից և այլ գործոններից: Այն կարող է տատանվել շատ մեծ միջակայքում: 

Լայն գործածվող մարտկոցներից գրեթե բոլորը կապարաթթվային տիպի են: Օգտագործվում են նաև նիկել-կադմիումային մարտկոցներ, բայց նրանց բարձր գինը և թանկ ոչնչացումը չեն արդարացվում: Որոշ լիթիում-իոնային մարտկոցներ են սկսել հայտնվել, սակայն դրանք շատ ավելի թանկ են, քան կապարաթթվայինները, իսկ լիցքավորիչների մեծ մասը չունի միանշանակ ստանդարտ պարամետրեր: Լիարժեք լիցքավորման դեպքում թթուն սովորաբար բաղկացած է 30% ծծմբական թթվից և 70% ջրից. AGM մարտկոցների մեծ մասը նույնիսկ սառեցումից խնդիր չի հարուցում:

Խոր լիցքաթափման մարտկոցներն ունեն շատ ավելի հաստ թիթեղներ, քան ավտոմեքենաների մարտկոցները: Նրանք երբեմն օգտագործվում են մեծ ֆոտովոլտային համակարգերում, քանի որ դրանք ապահովում են ավելի մեծ պահեստավորում մեկ մարտկոցում (շատ մեծ և ծանր):

Թիթեղի հաստությունը (դրական թիթեղի) մեծ նշանակություն ունի մի գործոնի պատճառով, որը կոչվում է դրական ցանցի կոռոզիա: Սա մարտկոցի աշխատանքի խափանման երեք հիմնական պատճառներից մեկն է: Դրական (+) թիթեղը ժամանակի ընթացքում աստիճանաբար քայքայվում է, վերջում նրանից ոչինչ չի մնում։ Այն հավաքվում է հատակին՝ նստվածքի տեսքով: Թիթեղի առավել հաստ լինելը ուղիղ կապ ունի մարտկոցի կյանքի տևողության հետ, և այլ հավասար պայմանների դեպքում ավելի հաստ թիթեղով մարտկոցները ավելի երկար են ծառայում: Բացասական թիթեղը լիցքաթափման ընթացքում լայնանում է, և սա է պատճառը, որ մարտկոցների մեծ մասն ունի բաժանիչներ, որոնք պատրաստված են սեղմվող ապակե ներքնակից կամ թղթից: Թիթեղի հաստությունը մարտկոցի երկարատևության միակ անհրաժեշտ գործոնը չէ, սակայն ամենակարևորն է:

Հերմետիկ մարտկոցներն ունեն օդափոխման անցքեր, որոնց (սովորաբար) հնարավոր չի լինում հեռացնել: Այսպես կոչված չսպասարկվող մարտկոցները նույնպես հերմետիկ են, բայց սովորաբար ոչ այնքան հուսալի: Հերմետիկ մարտկոցներն ամբողջովին զոդված չեն, որպեսզի ապահովվի օդափոխությունը լիցքավորման ժամանակ: Եթե մարտկոցը չափից ավելի է լիցքավորվում, ապա կարող է կորցնել բավական ջուր, որի հետևանքով մարտկոցը շարքից դուրս է գալիս ժամանակից շուտ: 

Մարտկոցները լինում են տարբեր չափերի: Շատերն ունեն «խմբային» չափեր, որոնք կախված են ֆիզիկական չափերի և վերջնական տեղադրման հետ: Սա մարտկոցի ունակության չափանիշ չէ: 

Գելային մարտկոցները, կամ «գելային բջիջները» պարունակում են թթու, որը խտացվել է սիլիցիումի գելով և դարձել է դոնդողանման: Այս մարտկոցների առավելությունն այն է, որ թթուն հնարավոր չէ թափել, անգամ եթե մարտկոցը վնասված է: Ամեն դեպքում կան նաև որոշ թերություններ․ օրինակ՝ դրանք պետք է լիցքվորվեն ավելի դանդաղ (C/20), որպեսզի կանխվի բջիջների վնասումը հավելյալ գազով: Սրանք չի կարելի լիցքավորել ավտոմեքենաների սովորական լիցքավորիչներով, այլապես կարելի է անդառնալիորեն վնասել մարտկոցը: Սա սովորաբար խնդիր չի առաջացնում արևային էլեկտրաէներգիայի համակարգերի համար, սակայն եթե օգտագործվում է օժանդակ գեներատոր կամ կերպափոխիչ (ինվերտորային) լիցքավորիչ, ապա հոսանքը պետք է սահմափակվի արտադրողի տեխնիկական տվյալներով: Լավագույն կերպափոխիչ լիցքավորիչների մեծ մասը հնարավորություն է տալիս սահմանափակել մարտկոցը լիցքավորելու հոսանքը:
Որոշ այլ թերություններ պայմանավորված են նրանով, որ գելային մարտկոցները պետք է լիցքավորվեն ավելի ցածր լարումով (2/10-ով քիչ), քան հերմետիկ կամ AGM մարտկոցները: Գերլիցքավորվելիս գելում կարող են առաջանալ խոռոչներ, որոնք երբեք չեն կարգավորվում, ինչն էլ հանգեցնում է մարտկոցի ունակության նվազման: Շոգ եղանակին ջրի կորուստը կարող է լինել այնքան, որ 2-4 տարվա ընթացքում մարտկոցը կարող է շարքից դուրս գալ: Նոր AGM մարտկոցներն ունեն գելային մարտկոցների բոլոր առավելությունները (նույնիսկ ավելին) և զերծ են վերոհիշյալ թերություններից:

Հերմետիկ մարտկոցների նոր տեսակը թիթեղների արանքում պարունակում է «ներծծված ապակե դրոցներ (տակդիրներ) կամ AGM: Սա բորասիլիկատային ապակուց պատրաստած հատակ է՝ շատ մանր թելիկներով: Այս տիպի մարտկոցներն ունեն գելային մարտկոցների բոլոր առավելությունները, սակայն կարող են ավելի մեծ բեռ կրել: Կան նաև այսպես կոչված «քաղցած էլեկտրոլիտ» տիպի մարտկոցներ, որոնց հատակը հագեցած է 95%-ով, ամբողջությամբ ներծծված չէ: Սա նշանակում է, որ թթուն չի թափվի, անգամ եթե մարտկոցը կոտրվի:

AGM մարտկոցներն ունեն որոշ առավելություններ գելային և թաց մարտկոցների հանդեպ՝ արժենալով մոտավորապես նույն գինը, ինչ գելայինները։
Քանի որ ամբողջ թթուն պարունակվում է ապակե դրոցների մեջ, ապա այն չի կարող թափվել, անգամ եթե մարտկոցը կոտրվի: Սա նշանակում է նաև, որ այն վտանգավոր նյութերի շարքին չի դասվում, հետևաբար ունի տեղափոխման ավելի ցածր գին: Ավելին, քանի որ մարտկոցի մեջ չկա հեղուկ, որը կարող է սառչել ու ընդարձակվել, այն գրեթե չի վնասվում նույնիսկ գերսառեցումից:
Գրեթե բոլոր AGM մարտկոցները վերամիավորված են, ինչը նշանակում է, որ թթվածինը և ջրածինը միանում են մարտկոցի ներսում: Դրանք օգտագործում են թթվածնի գազաֆազային տեղափոխումը դեպի բացասական թիթեղ, որպեսզի լիցքավորելիս վերամիավորվեն ջրի և կանխեն էլեկտրոլիզի հետևանքով ջրի կորուստը: Վերամիավորումը սովորաբար ունի  99+%  արդյունավետություն, այնպես որ ջուր գրեթե չի կորչում:
Լիցքավորման լարումները նույնն են բոլոր ստանդարտ մարտկոցների համար, հատուկ կարգավորումների կարիք, անհամապատասխան լիցքավորիչների խնդիր չկա: Քանի որ ներքին դիմադրությունը շատ ցածր է, մարտկոցը չի տաքանում անգամ լիցքավորման և լիցքաթափման շատ բարձր հոսանքների դեպքում:

AGM մարտկոցներն ունեն շատ ցածր ինքնալիցքաթափում՝ 1-3% մեկ ամսվա մեջ: Սա նշանակում է, որ այս մարտկոցները կարող են շատ ավելի տևական մնալ պահեստավորված, առանց լիցքավորման, քան ստանդարտ մարտկոցները: Dream-ի մարտկոցները կարելի է լիովին վերալիցքավորել (95% և ավել), նույնիսկ 30 օր լիովին լիցքաթափված լինելուց հետո:
AGM մարտկոցները չունեն հեղուկ, որը կարող է թափվել, հետևաբար անգամ շատ մեծ գերլիցքավորման դեպքում ջրածնի արտազատումը ցածր է, քան դրա առավելագույն արժեքը՝ 4%, որ նախատեսված է ինքնաթիռների և փակ տարածքների համար: AGM մարտկոցների թիթեղները կիպ են տեղադրված, ամրացված են հուսալի և կարող են կրել հարվածներն ու տատանումներն ավելի լավ, քան ցանկացած այլ ստանդարտ մարտկոց:

Նույնիսկ այս առավելությունները հաշվի առնելով՝ ամեն դեպքում խոր լիցքաթափման թաց մարտկոցները նույնպես ունեն առավելություններ: AGM-ները 1.5-2 անգամ ավելի թանկ արժեն, քան նույն ունակության թաց մարտկոցները: Այն դեպքերում, երբ մարտկոցները տեղադրվում են այնպիսի պայմաններում, երբ չկա գոլորշիացման, կամ հեղուկի թափվելու վտանգ, ստանդարտ կամ արտադրական խոր լիցքաթափման մարտկոցները տնտեսապես ավելի շահավետ տարբերակ են: AGM մարտկոցների հիմնական առավելությունները այն են, որ սպասարկում չեն պահանջում, ամբողջովին հերմետիկ են գոլորշու, ջրածնի կամ հեղուկի թափվելու դեպքում, նույնիսկ եթե մարտկոցը կոտրվում է, և կարող են դիմանալ գերսառեցմանը: Սրանք առավելություններ են, թեև ոչ բոլորին են անհրաժեշտ:

Մարտկոցի ունակությունը (թե քանի ամպեր-ժամ կարող է պահել) նվազում է, երբ ջերմաստիճանը իջնում է, և ավելանում է, երբ ջերմաստիճանը բարձրանում է: Սա է պատճառը, որ ձեր մեքենան չի աշխատում ձմռան ցուրտ առավոտյան, անգամ եթե նախորդ օրը ամեն ինչ կարգին էր: Մարտկոցների աշխատանքի ստանդարտ ջերմաստիճանը սենյակայինն է՝ 25°C: Մոտավորապես -27°C-ի դեպքում մարտկոցի ունակությունն ընկնում է 50%-ով: 50°C-ում այն կարող է բարձրանալ 12%-ով:

Մարտկոցի լիցքավորման լարումը նույնպես կարող է փոխվել ջերմաստիճանից կախված: -40°C-ում այն կարող է լինել 2.74 վոլտ մեկ բջջում (16.4 վոլտ) - 2.3 վոլտ մեկ բջջում (13.8 վոլտ)՝ 50°C-ում։ Ահա թե ինչու լիցքավորիչները պետք է ունենան ջերմաստիճանի փոխհատուցում, երբ մարտկոցները գտնվում են դրսում կամ ենթարկվում են ջերմաստիճանային տատանումների: Լիցքավորման որոշ կարգավորիչներ ունեն ջերմաստիճանի փոխհատուցման ներդրված համակարգ․ սա շատ լավ է աշխատում, երբ կարգավորիչը ենթարկվում է ջերմաստիճանային նույն տատանումներին, ինչ մարտկոցները: Ամեն դեպքում, երբ մարտկոցները դրսում են, իսկ լիցքավորման կարգավորիչը՝ ներսում, սա կարող է լավ չաշխատել: Եվս մեկ բարդություն է այն, որ մեծ մարտկոցները իրենցից ներկայացնում են մեծ ջերմային զանգված:

Ջերմային զանգվածն ինքնին ենթադրում է, որ մարտկոցի մեծ չափերի շնորհիվ նրա ներսում ջերմաստիճանը շատ ավելի դանդաղ է փոխվում, քան շրջակա միջավայրում: Մեկուսաված բլոկի ներքին ջերմաստիճանը 24 ժամվա ընթացքում կարող է փոփոխվել ընդամենը 10°C-ով, եթե նույնիսկ օդի ջերմաստիճանը տատանվում է 20-ից մինչև 70°C. Այս պատճառով ջերմաստիճանային արտաքին տվիչը պետք է մոտ (հպված) լինի դրական տերմինալին: Այս դեպքում տվիչը ցույց կտա իրական ներքին ջերմաստիճանին առավել մոտ: Չնայած նրան, որ բարձր ջերմաստիճանի դեպքում մարտկոցի ունակությունը բարձր է, մարտկոցի կյանքի տևողությունն ընկնում է: -5.5°C-ում մարտկոցի ունակությունն ընկնում է 50%-ով, բայց մարտկոցի կյանքի տևողությունն ավելանում է մոտ 60%-ով։ Մարտկոցի կյանքի տևողությունը նվազում է բարձր ջերմաստիճանից. 25°C-ից վեր ամեն 10 աստիճանով բարձրանանալիս մարտկոցի կյանքի տևողությունն ընկնում է կիսով չափ: Սա գործածելի է բոլոր տեսակի կապարաթթվային մարտկոցների համար, անկախ նրանից հերմետիկ է, գելային, AGM, արտադրական թե այլ: Վերը կարող եք տեսնել մարտկոցի ունակության կախման գրաֆիկը ջերմաստիճանից:

Եվս մեկ բան ջերմաստիճանի մասին. որոշ՝ ծայրահեղ շոգ կամ ցուրտ վայրերում հնարավոր է տեղում վաճառվեն մարտկոցներ, որոնք ունեն թթվի ոչ ստանդարտ խտություն: Թթուն կարող է լինել ավելի խիտ (ցրտի համար) կամ ավելի նոսր (խիստ շոգի համար): 

Մարտկոցի ցիկլը նրա ամբողջական լիցքաթափման և լիցքավորման մեկ պարբերաշրջանն է: Այն հիմնականում հաշվարկվում է 100%-ից լիցքաթափելով մինչև 20% և վերալիցավորումը մինչև 100%: Այնուամենայնիվ, գոյություն ունեն լիցքաթափման տարբեր աստիճաններով հաշվարկներ. ամենատարածվածներն են 10%, 20% և 50% լիցքաթափումը: Հետևաբար պետք է ուշադիր լինել, երբ մարտկոցի վրա գրված է, թե քանի ցիկլի համար է նախատեսված, բայց գրված չէ, թե քանի լիցքաթափումով է հաշվարկված: 

Մարտկոցի կյանքի տևողությունը ուղիղ համեմատական է նրան, թե որքան խորն է այն լիցքաթափվում ամեն ցիկլի ընթացքում: Եթե այն ամեն օր լիցքաթափվում է 50%-ով, ապա երկու անգամ ավել կծառայի, քան եթե լիցքաթափվեր 80%-ով:  Եթե ցիկլը լինի 10% լիցքաթափման խորության, մարտկոցը կծառայի 5 անգամ ավելի երկար, քան եթե լինի 50% լիցքաթափման խորության։ Ակնհայտ է, որ այստեղ կան որոշ գործնական սահմանափակումներ. իհարկե ցանկալի չէ ունենալ մարտկոցների 5 տոննանոց կույտ՝ լիցքաթափման խորությունը նվազեցնելու նպատակով: Լավագույն տարբերակը 50% լիցքաթափման խորությամբ աշխատեցնելն է: Սա չի նշանակում, որ ինչ որ պահի չեք կարող այն դարձնել 80%: Ուղղակի համակարգի ծրագրման ժամանակ, երբ արդեն պատկերացում ունեք ծանրաբեռնվածության մասին, պետք է հաշվի առնել միջինը մոտ 50% լիցքաթափման խորություն: Կա նաև վերին սահման, այսինքն՝ եթե մարտկոցը ամեն անգամ լիցքափաթվում է ընդամենը 5%-ով, այն չի ծառայի այնքան երկար, որքան կծառայեր, եթե լիցքաթափվեր 10%-ով: Սրա պատճառն այն է, որ շատ փոքր ցիկլերի ժամանակ կապարի երկօքսիդը դրական թիթեղի վրա կուտակվում է նստվածքի տեսքով, այլ ոչ թե հարթ ժապավենի: Վերոնշյալ գրաֆիկը ցույց է տալիս մարտկոցի կյանքի տևողության կախումը լիցքաթափման խորությունից: Գրաֆիկը AGM մարտկոցների համար է, սակայն բոլոր կապարաթթվային մարտկոցների դեպքում կորը նույն տեսքն ունի, չնայած որ ցիկլերի քանակը կարող է տատանվել:

Բոլոր կապարաթթվային մարտկոցները տալիս են մոտ 2.14 վոլտ մեկ բջջի հաշվարկով (12.6-12.8  12 վոլտ մարտկոցի համար) երբ ամբողջովին լիցքավորված են: Այն մարտկոցները, որոնք երկար ժամանակ պահեստավորված են, ժամանակի ընթացքում կարող են կորցնել իրենց լիցքը: Այս «արտահոսքը» կամ ինքնալիցքաթափումը կարող է տատանվել ըստ մարտկոցի տեսակի, ժամկետի ու ջերմաստիճանի: Այն կարող է տատանվել ամսական 1%-ից մինչև 15%: Ընդհանուր առմամբ, նոր AGM մարտկոցների դեպքում այն ամենացածրն է, իսկ հին արտադրական (կապարածարիրային թիթեղներ) մարտկոցների դեպքում՝ ամենաբարձրը: Այն համակարգերում, որտեղ մարտկոցները միացված են լիցքավորման ցանկացած աղբյուրի, անկախ նրանից արևային, քամու թե փոփոխական հոսանքի, այս խնդիրը հազվադեպ է: Ամեն դեպքում մարտկոցների «նստելու» հիմնական պատճառներից մեկը կիսատ լիցքաթափված վիճակում մի քանի ամիս պահեստավորելն է: Մարտկոցները պետք է անընդհատ լիցքավորվեն, նույնիսկ եթե չեն օգտագործվում (կամ հատկապես երբ չեն օգտագործվում)։ Նույնիսկ «ամենաչոր» մարտկոցները (որոնք վաճառվում են առանց էլեկտրոլիտի, որպեսզի ավելի հեշտ լինի տեղափոխելը, թթուն ավելացնում են հետո) Ժամանակի ընթացքում մաշվում են: Սրանց պահեստավորման առավելագույն ժամկետը 18-30 ամիս է:
Մարտկոցներն ավելի արագ են ինքնալիցքաթափվում բարձր ջերմաստիճանում: Կյանքի տևողությունը նույնպես կարող է լրջորեն ընկնել բարձր ջերմաստիճանից. արտադրողների մեծ մասը նշում է, որ 25°C-ից հետո յուրաքանչյուր 10°C-ով բարձրանալիս կյանքի տևողությունը ընկնում է 50%-ով: Տևողությունը նույն սկզբունքով ավելանում է, երբ ջերմաստիճանը ցածր է 25°C-ից, բայց նվազում է ունակությունը: Սա հիմնականում հավասարակշռվում է, մարտկոցներն իրենց կյանքի մի մասն անց են կացնում բարձր ջերմաստիճաններում, մյուս մասը՝ ցածր: Թաց մարտկոցների միջին ինքնալիցքաթափումը կազմում է ամսական 5%-ից մինչև 15%:

Լիցքավորման վիճակը, կամ ընդհակառակը՝ լիցքաթափման խորությունը հաշվարկում են չափելով լարումը և/կամ թթվի տեսակարար կշիռը: Սա չի կարող ասել, թե ինչ վիճակում է մարտկոցը (ունակությունը Աժ-ով), այն կարող է հաշվարկվել միայն երկար ծանրաբեռնվածության թեստով: Ամբողջովին լիցքավորված մարտկոցի լարումը կկզամի 2.12-2.15 վոլտ մեկ բջջի համար կամ 12.7 վոլտ 12-վոլտանոց մարտկոցի համար:  50%-ի դեպքում ցուցմունքը կլինի 2.03 VPC (վոլտ մեկ բջջին) և 0%-ի դեպքում՝ 1.75 VPC կամ ավելի քիչ: Ամբողջովին լիցքավորված բջջի դեպքում տեսակարար կշիռը կլինի 1.265 և 1.13 կամ քիչ՝ ամբողջովին լիցքաթափված բջջի դեպքում: Սա կարող է տատանվել կախված մարտկոցի տեսակից և արտադրողից, երբ գնում եք նոր մարտկոց, պետք է լիցքավորել այն, որոշ ժամանակ այդպես թողնել, ապա իրականացնել տիպային չափում: Որոշ մարտկոցներ հերմետիկ են, և արեոմետրի ցուցմունքը հնարավոր չի լինում ստանալ, այդ դեպքում պետք է կողմնորոշվել ըստ լարման: Արեոմետրի ցուցմունքը կարող է ամբողջական չլինել, քանի որ անհրաժեշտ է որոշակի ժամանակ, որպեսզի թթուն խառնվի թաց բջիջներում: Եթե չափումը կատարեք լիցքավորումից անմիջապես հետո, բջջի վերին հատվածում կստանաք  1.27, չնայած որ ներքևում այդ ցուցանիշը կլինի շատ ավելի ցածր: Սա չի վերաբերում գելային և AGM մարտկոցներին:

Լրիվ լիցքավորման դեպքում մարտկոցը կարող է դիմանալ լարման թեստերին, բայց այդ դեպքում նրա ունակությունը կարող է ընկնել: Եթե թիթեղները վնասված են, սուլֆատացված կամ երկար շահագործումից մասնակի մաշված, ապա այն կարող է ցույց տալ, թե լրիվ լիցքավորված է, բայց իրականում այն կգործի ինչպես շատ ավելի փոքր չափի մարտկոցը: Նույնը կարող է լինել գելային մարտկոցների հետ, եթե նրանք գերլիցքավորվեն, կամ գելում հայտնվեն ճեղքեր կամ պղպջակներ: Այն, ինչ մնացել է թիթեղներից, կարող է նորմալ աշխատել միայն այն դեպքում, եթե թիթեղների գոնե 20%-ը պահպանվել է: Մարտկոցները սովորաբար չեն հասնում այս կետին, այլ ավելի շուտ են շարքից դուրս գալիս այլ պատճառներով, սակայն սա պետք է նկատի ունենալ, երբ ձեր մարտկոցը կարծես թե նորմալ անցնում է թեստերը, բայց ունակությունն ընկած է, և բեռի տակ արագ անջատվում է:

Ստորև պատկերված աղյուսակից պետք է ուշադիր օգտվել, որպեսզի այն ցույց չտա միայն մակերեսային լիցքը: Որպեսզի լարումը ճիշտ չափվի, պետք է մի որոշ ժամանակ հանգիստ թողնել մարտկոցը, կամ մի քանի րոպեով կախել փոքր բեռ, օրինակ՝ մեքենայի փոքր լամպ: Ներքոնշյալ լարումները գործածելի են բոլոր կապարաթթվային մարտկոցների համար, բացառությամբ գելայինների: Գելային բջիջների համար պետք է հանել 0.2 վոլտ: Նկատի ունեցեք, որ փաստացի լիցքավորվող մարտկոցների դեպքում լարումը կարող է ուրիշ լինել, այնպես որ մի՛ օգտագործեք այս թվերը լիցքավորման մեջ գտնվող մարտկոցների համար:

Բոլոր խոր լիցքաթափման մարտկոցները չափվում են ամպեր-ժամերով: Ամպեր-ժամը մեկ ամպերն է 1 ժամում, կամ 10 ամպերը 1/10 ժամում և այսպես շարունակ: Սա ամպերներ x ժամեր է: Այսինքն եթե դուք 20 րոպե օգտագործում եք մի սարք, որը պահանջում է 20 ամպեր, ապա ամպեր-ժամը կլինի 20 (ամպեր) x 0.333 (ժամ) կամ 6.67 Աժ: Արևային, էլեկտրական և պահեստային էներգահամակարգերի (և գրեթե բոլոր խոր լիցքաթափման մարտկոցների) դեպքում Աժ-ի գնահատման ընդունված ժամանակացույցը 20-ժամյա պարբերաշրջանն է: Սա նշանակում է, որ 20-ժամյա պարբերաշրջանի ընթացքում մարտկոցը լիցքաթափվում է մինչև 10.5 վոլտ, իսկ այդ ընթացքում հաշվարկվում է նրա տված փաստացի ամպեր-ժամը: Համեմատության համար երբեմն օգտագործվում են նաև 6-ժամյա և 100-ժամյա չափումներ: 6-ժամյա ռեժիմը հաճախ օգտագործվում է արտադրական մարտկոցների դեպքում, քանի որ այն համապատասխանում է մարտկոցի օրական ցիկլին: 100-ժամյա ռեժիմը երբեմն օգտագործվում է մարտկոցը իրականից ավելի լավը ցույց տալու համար, սակայն այն կարելի է օգտագործել նաև երկարաժամկետ աշխատող մարտկոցի ունակությունը հասկանալու համար:

Ինչու ամպեր-ժամերը նշվում են տարբեր պարբերաշրջաններով (20ժ, 10ժ և այլն)

Սրա պատճառը այսպես կոչված Պոյկերտի էֆեկտն է: Այն ուղիղ կապ ունի մարտկոցի ներքին դիմադրության հետ: Որքան մեծ է ներքին դիմադրությունը, այնքան շատ են կորուստները լիցքավորելիս և լիցքաթափելիս, հատկապես բարձր հոսանքների դեպքում: Սա նշանակում է, որ ինչքան արագ է մարտկոցը լիցքաթափվում, այնքան ցածր է Աժ ունակությունը: Եվ հակառակը՝ ինչքան դանդաղ է լիցքաթափվում, այնքան Աժ ունակությունը բարձր է: Սա կարևոր է, որովհետև որոշ արտադրողներ և մատակարարներ գնահատում են իրենց մարտկոցները 100-ժամյա նորմայով, ինչի արդյունքում մարտկոցներն ավելի լավն են թվում, քան կան իրականում: 

Տիպային լարումները լիցքի վիճակից կախված.

(10.5 վոլտ = լիովին լիցքաթափված, 25°C). Լարումները նշված են 12 վոլտանոց մարտկոցների համար: 24 վոլտանոց համակարգերի համար թվերը պետք է բազմապատկվեն 2-ով, 48 վոլտանոց մարտկոցների համար՝ 4-ով: VPC (volts per individual cell, վոլտեր մեկ բջջում)` եթե դուք չափեք և ստանաք 0,2 վոլտ տարբերություն յուրաքանչյուր բջիջների միջև դուք պետք է կամ հավասարեցնեք բջիջների լարումները, կամ ձեր մարտկոցը վատ վիճակում է, կամ կարող է սուլֆատացած լինել։ Այս լարումները երեք և ավելի ժամ հանգստի վիճակում գտնված մարկոցների համար են: Լիցքավորվող մարտկոցների դեպքում թվերը կլինեն բարձր, լիցքավորման ընթացքում լարումները ձեզ ոչինչ չեն ասի, մարտկոցները պետք է հանգիստ թողնել որոշ ժամանակ: Կարևոր է իմանալ, որ լարման չափումը մոտավոր է: Լավագույն տարբերակը կլիներ տեսակարար կշռի չափումը, սակայն որոշ մարտկոցների դեպքում այն դժվար է կամ անհնար: Ուշադրություն դարձրեք վերջին 10%-ում լարման կտրուկ անկմանը:

Այս Հարցաշարում ասացինք, որ մարտկոցը համարվում է լիցքաթափված 10.5 վոլտի դեպքում: Պատճառը մարտկոցի ներքին քիմիան է. 10.5 վոլտ լարման դեպքում թթվի տեսակարար կշիռն այնքան է ընկնում, որ այլևս չի կարողանում ոչինչ անել: Լիցքաթափված մարտկոցում թթվի տեսակարար կշիռը կարող է ընկնել 1.1-ից ցած:

Մարտկոցի լիցքավորումն անցնում է 3 հիմնական փուլով՝ ծավալային, ներծծման և լողացող։

Ծավալային լիցքավորման փուլ.  մարտկոցի լիցքավորման երեք փուլերից առաջինն է: Հոսանքը ուղարկվում է դեպի մարտկոց առավելագույն անվտանգ արագությամբ, մինչև լարումը հասնի ամբողջական լիցքավորման մակարդակի (80-90%): Լարումը այս փուլում սովորաբար կազմում է 10.5-ից 15 վոլտ: Գոյություն չունի որևէ «ճիշտ» լարում ծավալային լիցքավորման համար, այն կախված նրանից, թե մարտկոցը և/կամ հաղորդալարերը որքան կդիմանան։ Հնարավոր է առավելագույն լարման սահմանափակում:

Ներծծման փուլ. մարտկոցի լիցքավորման երեք փուլերից երկրորդն է: Լարումը մնում է հաստատուն, իսկ հոսանքը աստիճանաբար նվազում է լիցքավորման ժամանակ ներքին դիմադրության բարձրացմանը զուգահեռ: Այս փուլում է լիցքավորիչը տալիս առավելագույն լարումը: Լարումը հիմնականում լինում է 14.2-15.5 վոլտ: (Ներքին դիմադրությունը աստիճանաբար բարձրանում է, քանի որ մոտենում է հագեցմանը։)

Լողացող լիցքավորման փուլ. մարտկոցի լիցքավորման երեք փուլերից երրորդն է: Ամբողջական լիցքավորումից հետո լարումը նվազում է (սովորաբար մինչև 12.8-13.2), որպեսզի նվազի գազերի արտադրությունն ու երկարի մարտկոցի կյանքի տևողությունը: Այս փուլը երբեմն անվանում են տեխխնիկական սպասարկում կամ անդադար լիցքավորում, քանի որ սրա հիմնական նպատակը արդեն լիցքավորված մարտկոցի լիցքաթափումը թույլ չտալն է: 

Ավտոմոբիլային տիպի լիցքավորիչների մեծ մասը իրականացնում են միայն ծավալային լիցքավորումամբ են և ունեն լարման կարգավորման շատ փոքր միջակայք (եթե իհարկե ունեն): Սրանք կարելի է օգտագործել լիցքաթափված մարտկոցները արագ լիցքավորելու համար, բայց ոչ տևաբար: Եթե լիցքավորիչի լարումը ճիշտ է կարգաբերված ձեր մարտկոցի համար, մարտկոցը կլիցքավորվի առանց վնասվելու: 

Լիցքավորման հսկիչը յուրօրինակ կարգավորիչ է, որ տեղադրված է արևային պանելների և մարտկոցների միջև: Արևային համակարգերի կարգավորիչները ստեղծված են առանց գերլիցքավորման մարտկոցը լիցքավորման բարձրակետում պահելու համար:

Ժամանակակից հսկիչների մեծ մասն ունի ներդրված ինքնաշխատ կամ ոչ ինքնաշխատ շտկում, շատերն ունեն LOAD ելք: Չկա լավագույն ունիվերսալ հսկիչ բոլոր դեպքերի համար՝ երբեմն պահանջվում է թանկարժեք էլեմենտներով հսկիչ, երբեմն՝ ավելի մատչելի։

Թաց մարտկոցների մեծ մասը կարելի է լիցքավորել ոչ ավել, քան C/8 արագությամբ որոշակի տևական ժամանակահատված: Չնայած նրան, որ մարտկոցների որոշ արտադրողներ նշում են լիցքավորման ավելի բարձր արագություն, օրինակ՝ C/3, արագ լիցքավորումը կարող է հանգեցնել մարտկոցի ջերմաստիճանի բարձրացման և/կամ պղպջակների գոյացման ու հեղուկի կորստի: (C/8-ը 20-ժամյա ռեժիմում մարտկոցի ունակությունն է՝ բաժանած 8-ի: 220 Աժ մարտկոցի համար այն հավասար կլինի 26 ամպերի:) Գելային բջիջները պետք է լիցքավորվեն ոչ արագ, քան C/20, կամ իրենց ամպեր-ժամ ունակության 5%-ին համապատասխան: Այնուամենայնիվ, քանի որ շատ քիչ մալուխներ կարող են դիմանալ այդքան մեծ հոսանքին, խորհուրդ չենք տալիս օգտագործել սա տանը: Մալուխի գերտաքացումից խուսափելու համար օգտագործեք C/4 կամ ավելի ցածր արագություն:

15.5 վոլտով լիցքավորումը կապահովի 100% լիցք կապարաթթվային մարտկոցների համար: Երբ լիցքավորման լարումը հասնի 2.583 վոլտ մեկ բջջի համար, լիցքավորումը պետք է դադարեցվի կամ նվազի մինչև անընդհատ լիցքավորում: Լողացող լարումը կապարաթթվային մարտկոցների համար պետք է լինի մոտ 2.15-ից 2.23 վոլտ մեկ բջջի համար կամ մոտ 12.9-13.4 վոլտ 12 վոլտանոց մարտկոցի համար: Բարձր ջերմաստիճանների դեպքում (30°C-ից բարձր) լարումը պետք է նվազի մինչև մոտ 2.10 վոլտ մեկ բջջին:

Երբեք մի ավելացրեք թթու մարտկոցի մեջ, միայն թափված հեղուկը լրացնելու նպատակով: Ոչ հերմետիկ մարտկոցները լցնելու համար պետք է օգտագործել թորած կամ դեիոնիզացված ջուր: Գելային մարտկոցների լողացող և ծավալային լիցքավորման լարումները պահանջում են 2/10-րդ չափով քիչ լարում, քան թացերը, որպեսզի նվազեցվի գոլորշիացումը։ Ուշադրություն դարձրեք, որ լիցքի շունտանման շատ հսկիչներ, որոնք վաճառվում են արևային պանելների համար, չեն ապահովելու լիարժեք լիցքավորում։ Նախապես ստուգեք պարամետրերը․ որպեսզի ստանաք լիարժեք լիցքավորում, պետք է շարունակել լիցքավորումը, անգամ եթե մարտկոցի լարումը հասնում է այդպիսի հսկիչների մեծ մասի անջատման կետին: Այս պատճառով խորհուրդ տալիս օգտագործել վերը նշված լիցքավորիչներն ու հսկիչները: 

Թաց մարտկոցի կյանքը կարելի է երկարացնել, եթե յուրաքանչյուր 10 կամ 40 օրը մեկ օգտագործվում է հավասարեցնող լիցքավորում: Այս լիցքավորումը մոտ 10%-ով ավելին է, քան նորմալ լրիվ լիցքավորման լարումը և գործածվում է 2-16 ժամ: Սա հսկում է, որ բոլոր բջիջները լիցքավորվեն հավասարաչափ, և գազային պղպջակները խառնեն էլեկտրոլիտը: Երբ ստանդարտ թաց բջիջներում հեղուկը չի խառնվում, էլեկտրոլիտը դառնում է «շերտավորված»: Կարող եք ունենալ շատ խիտ լուծույթ ներքևում և շատ նոսր լուծույթ՝ բջջի վերևում: Այս դեպքում արեոմետրի ցուցմունքը կարող է  շատ հեռու լինել իրականից: Եթե ինչ-ինչ պատճառներով չեք կարող հավասարեցնել, հանգիստ թողեք մարտկոցը առնվազն 24 ժամ, ապա օգտագործեք արեոմետրը: AGM և գելային մարտկոցները պետք է հավասարեցնել տարեկան առավելագույնը 2-4 անգամ։ Հետևեք արտադրողի խորհուրդներին, հատկապես գելայինների դեպքում:

Գրեթե բոլոր մարտկոցները հասնում են իրենց լիարժեք ունակությանը 10-30 ցիկլից հետո: Լրիվ նոր մարտկոցը ունի մոտ 5-10% նվազ ունակություն, քան նշված է:

Այն դեպքերում, երբ մարտկոցները միացված են հաջորդաբար, զուգահեռ կամ հաջորդաբար/զուգահեռ, փոխարինող մարտկոցները պետք է լինեն նույն չափի, տեսակի և արտադրողի (հնարավորության դեպքում): Ժամկետը և շահագործման աստիճանը պետք է լինեն նույնը, ինչ մնացած մարտկոցները: Մի՛ տեղադրեք մարտկոց, որը 6 ամսից հին է կամ կատարել է 75-ից ավել ցիկլ:  Կա՛մ տեղադրեք լրիվ նոր մարտկոց, կա՛մ օգտագործած, բայց աշխատող մարտկոց: 

Երբ օգտագործում եք փոքր արևային պանել մարտկոցի անդադար լիցքավորման համար (առանց հսկիչի), ընտրեք պանել, որ կապահովի առավելագույն ելքային հզորություն՝ ունակության 1/300-ից մինչև 1/1000-ի չափով: 

Կապարաթթվային մարտկոցները չունեն հիշողություն, և խոսակցություններն այն մասին, թե իբր պետք է լիովին լիցքաթափել մարտկոցը, ձերբազազատվելու համար այդ «հիշողությունից», անհիմն են և կարող են հանգեցնել մարտկոցի վաղաժամ մահվան:

Անգործությունը ծայրահեղ վնասակար է մարտկոցի համար: Գնել նոր մարտկոց և պահել հետագայի համար՝ շատ վատ գաղափար է: Կա՛մ գնեք, երբ անհրաժեշտ է, կա՛մ պահեք մշտական լրալիցքավորման պայմաններում: 

Մարտկոցը արտաքինից մաքրելու համար պետք է օգտագործել միայն մաքուր ջուր: Մի՛ օգտագործեք լուծիչներ կամ սփրեյներ: